پـسـکوه پیرزهی

      سیستان امروزی قسمت شمالی استان را دربرمی‌گیرد. در اوستا، سیستان یازدهمین سرزمینی است

که «اهورامزدا» آفریده است.

         همچنین زادگاه رستم دستان قهرمان حماسی شاهنامه است. مورخین بنای سیستان را به گرشاسب-  یکی از نوادگان کیومرث- نسبت داده‌اند.

          این ناحیه به دلایل موقعیت خاص استراتژیکی و جغرافیایی در تمام دوره‌های تاریخی از اهمیت ویژه‌ای 

        برخوردار بوده است. سیستان در زمان هخامنشیان، منطقه‌ای آباد بود. این امر در کتیبه‌های بیستون و تخت جمشید که سیستان را یکی از ممالک شرقی داریوش ذکر کرده‌اند، منعکس شده است.

         نام سیستان، از نام اقوام آریایی «سکا» اخذ شده است. سکاها در حدود سال صد و بیست و هشت 

پیش از میلاد، سیستان را به تصرف خود در آورده و در پهنه آن استقرار یافته‌اند. نام قدیمی سیستان «زرنگا»

یا «زرنگ» بود. پس از مهاجرت «سکاها» به طرف جنوب، در زمان فرهاد دوم اشکانی گروهی از آ‌نان در زرنگ

مستقر شدند.

از این زمان به بعد زرنگ، به  نام آنان سکستان نام گرفت. شهر زرنگ فعلاً جزء‌ افغانستان است و

در محل آن روستای کوچکی به نام «نادعلی» قرار دارد. در نزدیکی آن روستا، تل بزرگی است و بر فراز آن تل،

هنوز آثار خرابه‌های ارک زرنگ و قلعه و باروی آن دیده می‌شود. لفظ زرنگ، قدیمی‌‌ترین نام سیستان و

زاولستان است که در کتیبه داریوش، زرنگا آمده است.

به عقیده محققین  «زرنگ» و «زریه» که در زبان اوستایی به نام دریاست و «دریه» در لغت هخامنشی و

«زریا» در پهلوی و «دریا» به زبان امروزی همه یک مفهوم دارند و مراد از آنها دریای «زره» یا «هامون» است.

مؤلف کتاب «حدود العالم» نیز «زرنگ» را مرکز سیستان دانسته است.

نیمروز، نام دیگر سیستان است و به معنی جنوب است. بنای بیشتر شهرهای سیستان را به

پهلوانان

اسطوره‌ای ایران چون زال، سام و رستم نسبت می‌دهند. زمانی که سیستان به دست اردشیر بابکان

فتح شد،

جزو متعلقات دولت ساسانی به شمار می‌آمد. در سال بیست و سه هجری قمری، مسلمانان عرب

این سرزمین را فتح کردند، ولی در اثر نافرمانی مردم این ناحیه شورش‌های متعددی بروز کرد.

سرانجام در زمان معاویه، مردم این خطه به اطاعت کامل اعراب درآمدند و عبدالرحمان که فاتح

سیستان بود، به حکومت آنجا منصوب شد.